Sekvu la monon! Tio estas fama proverbo. Nun mi volas inversigi ĝin.
La okazoj de la lastaj tagoj densigas ion, kio estas moviginta min delonge. Ŝajnas ne nur min.
La ofertoj de la grandegaj retfirmaoj helpas multe en la ĉiutaga vivado. Ni povas trovi lokojn facile, ni povas sendi mesaĝojn kaj bildojn tuje, ni ĉiam havas nian kalendron kun ni, ni ĉiam povas aŭdi nian favoratan muzikon ktp. Mi ĉiutage uzas pli ol dudek aplikaĵojn per mia postelefono. Proksimume 170 aplikaĵoj estas elŝutitaj al mia poŝtelefono.
Ĉi tio kostas malmulte, eĉ se oni pagas por la aplikaĵoj por evadi reklamon, la prezoj estas malaltaj.
Kompreneble ni scias kiel la plejparto de tio estas financata. Je la jaro 2017 Fejsbuko kaj Gugelo enspezis sesdek procentoj da tutmondaj spezoj por retvarbado. Tio egalas kvaronon da tutmondaj spezoj por ĉio varbado. Definitive tiu parto ne malaltigis ĝis hodiaŭ. Bonvolu adicii la partojn de Tvitero, Epelo, ktp.
Ĉitage ni lernas por certe, ke tiuj retfirmaoj ne kapablas agi respondece. Kvankam Fejsbuko kapablas distingi kaj forbari virinajn mamojn sur alŝutitaj bildojn, ili ne kapablas deteni videon de amasmortigo.
Eĉ pli malbona: Tiuj retfirmaoj uzas meĥanismojn por gvidi uzanton laŭ la temoj, kiujn ri vidis antaŭe. Ni imagu la junan sorĉiston Tom Riddle en la libroj Harry Potter: Li ne devus serĉi longan tempon en la librejo de Hogwarts pri horkruksoj. Li ankaŭ ne devus demandi la instruiston Slaghorn. Jutjubo kaj Fejsbuko rekte montras ĝin al li post li vidus kelkajn afiŝojn pri malhela magio. Eĉ plu, ne nur Tom Riddle kapablus trovi kaj uzi horkruksojn, ankaŭ al Crabbe kaj Goyle lernovideojn estus montrataj.
Eĉ pli pli malbona: La mono de varbado, kiun la grandegaj retfirmaoj enspezadas, mankas al aliaj amaskumunikiloj. Certe, kelkaj de ili ankaŭ agas malrespondece. Tamen, nur kelkaj de ili, kaj almenaŭ eblas iel kulpigi tiujn.
Do, kio povas farata? Mi dubas ĉu novaj leĝoj helpus vere. La grandegaj retfirmaoj nun havas tiom multe da mono. Ili trovus vojojn por eviti la esencojn de tiaj leĝoj. Eble ili eĉ gajnus plu, ĉar la malpli grandaj retfirmaoj ne tiel facile povus eviti aŭ devus elspezi relative pli da mono por sekvi tiajn leĝojn.
La plej bona eblo estus, se ni tranĉus la vojon de mono je la komenco. Tial firmaoj kaj organizacioj scius ke iliaj varbadoj per grandegaj retfirmaoj ne altigus siajn enspezojn.
Mi ĉi tie ĉi tiam deklaras ke ĉiuj reklamoj, kiujn mi vidos en la grandegaj retejoj, tre malgrandigos la ŝancon ke mi aĉetos tiun produkton.